1. Gegevensbescherming is geen optie
In de Europese Unie is privacy een grondrecht. De AVG stelt strenge eisen aan het verwerken én doorgeven van persoonsgegevens, zeker wanneer dat buiten de EU gebeurt. De afgelopen jaren zijn meerdere afspraken met de VS al door het Europese Hof van Justitie vernietigd: eerst Safe Harbor (2015), daarna Privacy Shield (2020).
Waarom? Omdat Amerikaanse wetgeving onvoldoende bescherming biedt tegen datatoegang door inlichtingendiensten. Toch vertrouwen veel organisaties vandaag opnieuw op een Amerikaans certificeringssysteem: het EU–VS Data Privacy Framework.
Maar dat vertrouwen is wankel.
2. Wat houdt het Data Privacy Framework in?
Het EU–VS Data Privacy Framework werd in 2023 ingevoerd als opvolger van Privacy Shield. Het stelt Amerikaanse bedrijven in staat zich te certificeren voor een reeks privacyprincipes. In ruil daarvoor mogen Europese bedrijven persoonsgegevens aan hen doorgeven.
Op papier lijkt dit een stabiele oplossing. In de praktijk zijn de fundamenten nog altijd kwetsbaar.
3. De zwakke plekken van het nieuwe model
De problemen van eerdere regelingen zijn niet opgelost:
- Amerikaanse wetgeving blijft toegang geven. Wetten zoals FISA 702 en de CLOUD Act bieden ruime bevoegdheden aan Amerikaanse autoriteiten, ook voor data die buiten de VS wordt opgeslagen.
- Bescherming is bestuurlijk, niet juridisch. Europese burgers kunnen zich nauwelijks verweren tegen datatoegang door Amerikaanse diensten.
- Privacy autoriteiten zijn kritisch. Zowel de European Data Protection Board (EDPB) als organisaties zoals NOYB stellen dat de nieuwe regeling onvoldoende verschilt van haar voorgangers.
4. Grote kans dat de rechter dit Framework óók vernietigt
Privacyactivist Max Schrems en zijn organisatie NOYB hebben al aangekondigd opnieuw naar het Europees Hof te stappen. De argumenten zijn dezelfde als in eerdere zaken: te weinig bescherming tegen surveillance, geen gelijkwaardige rechtsbescherming.
Het is dus geen kwestie van óf het framework sneuvelt, maar wanneer. Bedrijven die nu nog volledig vertrouwen op deze certificering lopen straks het risico dat hun datadoorgifte ineens in strijd is met de AVG.
5. Wachten is geen strategie
Maak je gebruik van Amerikaanse software, cloudopslag of analysetools? Dan is het belangrijk om niet te wachten op een formele uitspraak.
Zodra het Framework ongeldig wordt verklaard, valt je juridische grondslag weg. Dat betekent direct risico op handhaving, boetes en reputatieschade.
Wat kun je nú al doen?
- Breng in kaart welke software persoonsgegevens naar de VS verstuurt
- Onderzoek welke maatregelen je hebt getroffen (zoals encryptie of SCC’s)
- Kijk naar Europese alternatieven die binnen de EU opereren en onder AVG-jurisdictie vallen
6. Er zijn inmiddels genoeg Europese alternatieven
Het Europese software-ecosysteem is volwassen geworden. Er bestaan privacyvriendelijke alternatieven voor bijna elke Amerikaanse tool:
| Toepassing | Europese alternatieven |
|---|---|
| Cloudopslag & hosting | OVHcloud (FR), Hetzner (DE), Scaleway (FR) |
| Productiviteit & samenwerken | Nextcloud (DE), ONLYOFFICE (LV) |
| E-mail & communicatie | Proton (CH), Tutanota (DE), Element (Matrix) |
| Analytics & marketing | Matomo (DE), Piwik PRO (PL), Plausible (EE) |
Deze tools hosten data uitsluitend binnen Europa en vallen onder Europese wetgeving. Voor wie AVG-compliance serieus neemt, zijn dit sterke alternatieven.
7. Gaia-X: de Europese route naar datasoevereiniteit
Naast losse softwaretools werkt Europa ook aan een structurele langetermijnoplossing: Gaia-X.
Wat is Gaia-X?
Een Europees cloud-ecosysteem dat voldoet aan de strengste normen voor privacy, veiligheid en interoperabiliteit. Alle diensten zijn ontworpen om volledig AVG-proof te zijn en opereren onder Europese controle.
Voorbeelden zijn:
- Structura-X: Europese cloudinfrastructuur
- Sovereign Cloud Stack: opensource cloudarchitectuur
Organisaties die nu overstappen op Gaia-X-partners, bouwen vanaf het begin aan privacyzekerheid.
8. Conclusie: voorkom verrassingen, handel nú
De geschiedenis herhaalt zich. Juridische afspraken over datadoorgifte met de VS houden zelden stand. Wie nu nog blind vertrouwt op het Data Privacy Framework, loopt straks een serieus risico.
Wat je kunt doen:
- Start vandaag met een DPIA (Data Protection Impact Assessment)
- Breng je risico’s en datastromen in kaart
- Bereid je voor op de toekomst door over te stappen op Europese oplossingen
✅ RealCob helpt je datastromen inzichtelijk en AVG-proof maken
Wil je in één oogopslag zien welke tools jouw persoonsgegevens buiten de EU brengen? RealCob biedt:
- Geautomatiseerde inventarisaties
- DPIA-sjablonen
- Inzicht in juridische risico’s bij internationale doorgifte